Kaplica Zbawiciela, św. Teodora i Wszystkich Świętych, zwana od nazwiska fundatora kaplicą Szembeka  jest wyjątkowym miejscem w archidiecezji warmińskiej. Jej fundator, wielki czciciel świętych i relikwii bp Krzysztof Andrzej Szembek ufundował ją nie tylko jako oratorium relikwiowe i miejsce pochówku, ale przede wszystkim jako palladium - miejsce modlitwy wstawienniczej. Kaplica miała za zadanie obronę Warmii. Szembek bardzo zabiegał, by tu znalazły się relikwie "wojownika"; sprowadził relikwie św. Teodora.


Wzniesiona w latach 1732-1735, konsekrowana w 1735. Jej ściany i sklepienie pokrywa późnobarokowa polichromia wykonana po roku 1735 przez Macieja Meyera z Lidzbarka Warmińskiego. Pilastry, fryzy i płyciny ścian pokrywa polichromia dekoracyjna w formie marmoryzacji i regencyjnej ornamentyki. Między pilastrami znajdują się malowane popiersia świętych. Wizerunki świętych, które zostały przedstawione na medalionach w czterech kolumnach przy czterech ścianach między pilastrami, dotyczą świętych, żyjących od III do XVII wieku (św. św. Ivo Adwokat, Emilian Wenecki, Łazarz, Izydor, Wacław, Maurycy, Albani, Jan Nepomucen, Marcin, Henryk, Karol Boromeusz, Ludwik, Makary, Błażej, Jan Jałmużnik i Hilary z Arles). W czasie wyposażenia kaplicy, spośród wymienionych świętych w jednym, srebrnym relikwiarzu, znajdowały się tylko partykuły św. Jan Nepomucena. W dniu 29 grudnia 1736 roku relikwiarz ten podpisał i opieczętował bp Szembek i w spisie inwentarza kaplicy z 1810 roku relikwiarz był jeszcze wymieniany. Obecnie uznaje się za zaginiony, podobnie jak wiele innych z relikwiami świętych: (między innymi św. Stanisława i św. Wojciecha), a w relikwiarzach znajdują się wyłącznie partykuły pierwszych chrześcijan. W przyłuczach wnęk widnieją namalowane personifikacje cnót teologicznych. Cnoty teologalne, zwane także boskimi są trzy: wiara, nadzieja i miłość. Wg niektórych autorów przedstawione w kaplicy personifikacje ilustrują cztery kolejne cnoty, kardynalne: sprawiedliwość, męstwo, roztropność i umiarkowanie. Łącznie byłoby ich siedem, a jest osiem.
W narożnych żagielkach o kształcie trójkąta sferycznego, na białym tle, ledwie zarysowane szarym konturem, widoczne są przedstawienia ośmiu postaci. Są to personifikacje ośmiu błogosławieństw. Malowidła, lub też ich schematyczne kontury, wykonał Maciej Jan Meyer, który wcześniej takie same przedstawienia wykonał w kaplicy Świętej Trójcy w Świętej Lipce.
Od strony wewnętrznej, nad wejściem do kaplicy znajduje się namalowane "Widzenie św. Teodora z Amazji". W kopule przedstawiono adorację Trójcy Świętej przez Wszystkich Świętych i starotestamentowe postacie. Iluzjonistyczny portal, widniejący od strony nawy, namalowany został po roku 1735 przez Rogawskiego, warmińskiego malarza. Architektoniczna kompozycja portalu zawiera również personifikację Męczeństwa i Wiary oraz monogram Chrystusa z aniołkami i Okiem Opatrzności. W kaplicy, południową wnękę ścienną wypełnia ołtarz z XVIII w. W retabulum znajduje się obraz przedstawiający Chrystusa Zwycięskiego adorowanego przez Wszystkich Świętych. W ramie obrazu znajdują się szkatuły z relikwiami. Na sarkofagowej mensie ołtarzowej umieszczono wielki relikwiarz w formie trumny. Zdobienia relikwiarzy wykonał ze srebra olsztyński złotnik Jan Krzysztof Geese. Ten sam artysta wykonał również dwadzieścia innych relikwiarzy ołtarzowych o różnym kształcie, drewnianych, dekorowanych srebrnymi repusowanymi blachami i z regencyjna ornamentyką. Kolejnym złotnikiem, który wykonywał oprawy do relikwiarzy umieszczonych w kaplicy, był pochodzący z Królewca, Samuel Grewe, działający w latach 1712-1750. Między innymi jego dziełem jest tumba z całopostaciowymi relikwiami św. Teodora i cztery relikwiarze w formie feretronów na ścianie ołtarzowej.
W kaplicy znajdują się dwie barokowe ławy z 1740, przerobione w końcu XVIII wieku przez elbląskiego stolarza Lindenburga. Polichromie ław wykonał Rogawski w roku 1741. Są to ławy dwurzędowe z przedpiersiami podzielonymi profilowanymi płycinami, z intarsjowaną na nich gwiazdą. Prawdziwą ozdoba kaplicy jest późnobarokowa krata portalowa. Jest ona dwuskrzydłowa, z naświetlem, kuta plastycznie z żelaza, z ramami zdobionymi nakładanymi rozetkami i polami wypełnionymi bujna wicią akantową. W naświetlu kraty widnieje ażurowy herb biskupa Krzysztofa Szembeka z jego inicjałami. Krata wykonana została w roku 1732 przez Jana i Krzysztofa Schwartzów z Reszla i malowana oraz pozłocona przez Rogawskiego. Okna w kaplicy były oszklone witrażami z warsztatu Adalberta Rednera z Wrocławia, wykonanymi w roku 1877.
Pod kaplicą znajduje się krypta grobowa. Oprócz fundatora spoczywają tu kolejni biskupi warmińscy: A. Hatten, J. Geritz, A. Thiel, A. Bludau oraz kanonik A. Ossoliński.

Kaplica remontowana była w latach 1901, 1950, 1982 i 1995. Remont w roku 1982 polegał na nowym pokryciu blachą kopuły kaplicy, natomiast w roku 1995 naprawiono i trwale pomalowano jej elewację.
W latach 2010-2012 trwały kolejne prace konserwatorskie. Ich celem było zatrzymanie procesów niszczenia cennego obiektu oraz przywrócenie pierwotnej koncepcji artystycznej wystrojowi kaplicy. Ze względu na duży zakres i stopień trudności prace we wnętrzu kaplicy podzielono na cztery etapy. Rozpoczęto od konserwacji ściany wschodniej (2011), następnie południowej (2012), gdzie powstały ewidentne uszkodzenia tynków z polichromią oraz widoczne z dołu ubytki gzymsów. Podczas wykonywania prac przy konserwacji ścian z bliskiej odległości można było zauważyć, jak wielkie są zniszczenia dekoracji malarskiej kopuły, która wcześniej, z perspektywy posadzki, wydawała się być zachowana w niezłym stanie. Konserwację polichromii kopuły zaplanowano na rok 2013. Było to największe wyzwanie, wymagało wielu przygotowań, począwszy od ustawienia rusztowań po punktowanie ubytków. Prace rozpoczęto od dezynfekcji powierzchni w wielu miejscach porażonej przez pleśnie. Stwierdzono bardzo zły stan zachowywania podłoża malowideł, czyli tynków. Odspojenia tynku obejmowały znaczne powierzchnie kopuły. W 2013 roku przeprowadzono konserwację ściany północnej kaplicy z malowidłem przedstawiającym "Widzenie św. Teodora z Amazji". Był to ostatni moment na ratowanie tego malowidła. Odspojenia tynku od podłoża występowały na ponad połowie powierzchni i malowidło mogło w każdej chwili spaść. w trakcie pras znaleziono fragment profilowanych ceglanych ościeży dawnego gotyckiego portalu południowego. Jest on eksponowany w niewielkiej wnęce. Wykonanie prac w latach 2010-2014 było możliwe dzięki finansowemu wsparciu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Urzędu Marszałkowskiego. Arcybiskup Wojciech Ziemba, metropolita warmiński, 3 października 2014 roku, z okazji dwudziestej rocznicy wpisania Wzgórza Katedralnego na listę pomników historii, dokonał otwarcia i poświecenia Kaplicy Zbawiciela po konserwacji.

W lutym 2017 roku naukowcy z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu pod kierownictwem Profesor Małgorzaty Grupy przeprowadzili badania sondażowe krypty. W krypcie znaleziono 6 trumien. Zewnętrzna trumna bpa Szembeka jest ołowiano-cynowa, a wewnętrzna drewniana. Dodatkowo owinięta jest z każdej strony suknem. Dwie trumny zostały sprofanowane przez nieznanych sprawców. Na posadzce archeolodzy znaleźli kilka przedmiotów. Ktoś wyciągnął je z trumien i porozrzucał na klepisku. To m.in. poduszka spod głowy jedwabna, całun jedwabny, kilka krzyżyków, elementy wełnianego paliusza, fragmenty dalmatyk, taśmy z obić trumien. Wśród rzeczy znalezionych na posadzce znaleziono też mitrę bpa Szembeka oraz przód ornatu bpa Thiela i to właśnie trumna, w której spoczywał bp została naruszona najbardziej.
Mimo upływu lat, odnalezione szczątki są w bardzo dobrym stanie, gdyż uległy mumifikacji, a przyczyniła się do tego dobra wentylacja w krypcie.

Na co dzień kaplica nie jest dostępna dla zwiedzających. Po śmierci Jana Pawła II, w każdą pierwszą sobotę miesiąca o godz. 21.37 odprawiana była tu Msza św. w intencji jego rychłej beatyfikacji.
W ostatnich latach, w okresie wakacyjnym kaplica pełni rolę kaplicy adoracji Najświętszego Sakramentu. Tradycyjne w Wielki Piątek był tu urządzany Grób Pański, który w Oktawie Wielkanocy można było nawiedzić.

Wiecej o kaplicy:
ks. dr Szymon Tracz. Kaplica biskupa Krzysztofa Andrzeja Jana Szembeka we Fromborku i jej dekoracja malarska z pierwszej połowy XVIII wieku.
Jagoda Semków. Relikwiarze zachowane w kaplicy Szembeka we Fromborku
   

Galeria zdjęć:
Kaplica Zbawiciela po konserwacji w 2014 roku
   
XX rocznica wpisania Zespołu Katedralnego we Fromborku na listę Pomników Historii i zakończenie prac konserwatorskich w Kaplicy Zbawiciela
   
Badania archeologiczne krypty bpa Szembeka