Najstarsze
wzmianki dotyczące organów katedralnych sięgają początku XVI
w.,
gdzie wspomina się o umowie na budowę organów zawartą z
organmistrzem Janem z Chojnic w dniu 23 grudnia 1506 r. Przetrwały one
ponad 100 lat, kiedy w latach 1623 – 1629 zostały złupione
przez
Szwedów. Do 1683 r. katedra dysponowała jedynie
kilkugłosowym pozytywem, sprowadzonym staraniem kanonika Besthaviusa. W
1683 r. biskup Michał Radziejowski powierzył wybudowanie nowych
organów znakomitemu mistrzowi z Gdańska Danielowi
Nitrowskiemu,
po których empora wraz z szafami i barokowym prospektem
zachowały się do dziś. Organy te posiadały 27 głosów,
trakturę
mechaniczną i wiatrownice tonowo – zasuwowe. Dyspozycja
rozlokowana na trzy sekcje – manuał główny,
pozytyw i
sekcja pedałowa. Przez około 250 lat ich istnienia poddawane były
konserwacji, strojeniu i różnym przebudowom,
które
wykonywaly firmy takie jak: Casparini, Frólich,
Mittke,
Terletzki, Goebel. Instrument przetrwał do 1934 r., kiedy nad
wysłużonym już instrumentem powierzono prace renowacyjne firmie
Emanuela Kempera z Lubeki. Organmistrz zdecydował się jednak na budowę
nowych organów o trakturze elektropneumatycznej z
wiatrownicami
systemu woreczkowo - wentylowego, zachowując jednocześnie zabytkowe
szafy z prospektem. A ponieważ organy Kempera okazały się rozmiarami
znacznie większe od instrumentu Nitrowskiego, bo posiadały 43 głosy
rozmieszczone także poza szafą organową ze względu na znaczne
ograniczenia przestrzenne, stół gry połączono elektrycznie z
organami i umieszczono go na posadzce katedry. W tym czasie Kemper
wybudował również 13 – głosowe organy
chórowe,
również połączone elektrycznie ze stołem gry,
wspólnym
dla obu instrumentów. W czasie II wojny światowej organy
fromborskie uległy znacznej dewastacji. W 1946 r. opiekę nad katedrą
fromborską przejęli księża Salezjanie. W 1960 r. ks. Józef
Sianko, salezjanin metodą gospodarczą doprowadził oba instrumenty
katedralne do stanu używalności, a z czasem uzupełniono brakujące
głosy, czego w poszczególnych etapach dokonywały firmy
Truszczyńskiego, Sobiechowskiego i Biernackiego. W tym czasie organistą
był p. Piaskowski, który bardzo angażował się w ich odbudowę
i
remont. Pod koniec lat 70
– tych XX w. pod nadzorem i według projektu prof. Jana
Jargonia z
Krakowa firma Kamińskich z Warszawy dokonała przeszeregowania
dyspozycji, niektóre głosy wymieniono na inne,
wykonane z
wartościowszych materiałów. W tym czasie firma Kamińskich
dobudowała do organów głównych dodatkową sekcję
Brustwerku o 7 głosach, sterowaną IV manuałem oraz dzwony rurowe
sterowane III manuałem, a organy chórowe zostały powiększone
z
13 do 16 głosów. W ten sposób osiągnięto 66
głosową
dyspozycję głosową, dzięki czemu katedralne instrumentarium organowe
zachwyca słuchaczy dostojnym, szlachetnym brzmieniem i
różnorodnością barw dźwiękowych, a uniwersalna dyspozycja
głosów pozwala na wykonywanie z wielkim powodzeniem bardzo
szerokiego wachlarza repertuarowego.
